Zaimki osobowe w innej formie

Assalamu alaikum,

Czas na kolejną męczarnie z formą zależną. Mi również sprawiają trudności te dziwne końcówki. Jednak warto choć trochę mieć o tym pojęcie, aby później nie zastanawiać się skąd to jest, dlaczego tak jest? Tylko od razu kojarzyć, a to było tam i to jest ta forma.. Aha :) Gitara!

Wiemy już, że przed przyimkami, na formę przypadku zależnego zmieniają się rzeczowniki oraz przymiotniki. Dziś czas na zaimki osobowe, które również ulegają zmianie.

O rzeczownikach można przeczytać tutaj: "Dziwne Urdu przypadki", a o przymiotnikach w poprzednim poście: "Przymiotniki, a przypadek zależny".

Nasze zaimki osobowe (ja, ty, on, ona.. itd.) zmieniają się tak:

Main - Mujh [Mudż]                        Ham - Ham

Tu - Tujh [Tudż]                               Tum- Tum

Ye - Is                                                 Aap - Aap

Vo - Us                                                Ye - In
                                                            Vo - Un 

Popatrzmy na przykłady aby odkryć i ich znaczenie:


Main aap se dur hoon. - Ja jestem daleko od Ciebie.
Dupatta mujh par hai. - Szal jest na mnie.
Jin un men hain. - Duchy są w Was.
Main tum se pyaar karti/karta hoon. - Kocham Cię.

W skrócie można powiedzieć że zaimki osobowe w formie zależnej znaczą odpowiednio:

Mujh [Mudż] - Mnie, Mi, Mną (z ang. me)

Tujh [Tudż] - Ciebie, Tobie, Cię, Tobą (z ang. you)

Is - Nim, Niej, Niego, Jego, Jej, Ją, Jemu, Mu, Niemu, Je, Nie, Go, Nią ( z ang. him, her, it)

Us - jak wyżej
Ham - Nas, Nam, Nami (z ang. us) 
Tum - Was, Wam, Wami (z ang. you) 
Aap - jak wyżej
In - Ich, Nich, Im, Nim, Je, Nie, Nimi (z ang. them) 
Un - jak wyżej

Możliwości jest tak wiele, ponieważ jest to odmiana zaimków osobowych przez przypadki polskie, które jak było wspomniane w poprzednich postach zawierają się (oprócz mianownika i wołacza) w przypadku zależnym. W nawiasach dla znających angielski proste wyjaśnienie.

P.S Pamiętaj, że Aap i Tum możesz używać także do drugiej osoby liczby pojedynczej. W zależności czy chcesz okazać więcej lub mniej szacunku wybierz odpowiednią formę. O użyciu Aap, Tum i Tu było już w poście: "Tu, tum i aap, czyli wypowiadajmy się należycie".

Przymiotniki, a przypadek zależny

Przypomnijmy sobie zdanie z poprzedniego postu:

 

Bacce bare kamre men hain. - Dzieci są w dużym pokoju.

[Bacze bare kamre me he]

Pokój w Urdu to kamra. Pewnie widać, że jest to przypadek zależny, ponieważ kamra zmienione jest na kamre. Natomiast duży znaczy bara. Tu bara zmienione jest na bare, gdyż przymiotniki także występują w formie przypadku zależnego. Poniżej wypisano zmienione formy przymiotników (bara - duży, thanda - zimny, khubsoorat - piękny oraz garam - gorący) w zależności od rodzaju i liczby rzeczownika:

Dla rodzaju męskiego:

                              przypadek niezależny                        przypadek zależny

                                    mianownik                         

   liczba                           bara kamra                                       bare kamre

pojedyncza                     khubsoorat kamra                           khubasoorat kamre

   liczba                           bare kamre                                       bare kamron

  mnoga                          khubsoorat kamre                            khubsoorat kamron

Dla rodzaju żeńskiego:

                              przypadek niezależny                        przypadek zależny

                                    mianownik                         

   liczba                          thandi istri                                        thandi istri

pojedyncza                    garam istri                                        garam istri

   liczba                           thandi istrian                                   thandi istrion

  mnoga                          garam istrian                                    garam istrion

kamra (m) - pokój

istri [isztri] (ż) - żelazko

Na podstawie powyższej tabeli można wyciągnąć następujący wniosek. Przymiotniki kończące się na inną literę niż -a nie zmieniają swojej formy! 

 

Bara i thanda zmieniają się, a khubsoorat i garam pozostają takie same.

Przyimki "w", "na" i "z"

Assalamu alaikum,

Przed przystąpieniem do czytania upewnij się że wiesz wszystko na temat przypadku zależnego: "Dziwne Urdu przypadki". Przypominam, że rzeczowniki przed przyimkami zmieniają formę na zależną. Jasne? Okej!

Nasze nowe przyimki to: men [me] - w, par - na , se - z.

Spójrzmy na przykłady:

Main ghar men hoon. - Jestem w domu.

[Me gar me hu]

Churri draaz men hai. - Nóż jest w szufladzie.

[Cziuri draz me he]

Bacce bare kamre men hain. - Dzieci są w dużym pokoju.

[Bacze bare kamre me he]

Mobile cabin men hai. - Komórka jest w szafce.

[Mobajl kabin me he]

Piale un mezon par hain. - Miski są na tamtych stołach.

[Piale un mezon par he]

Tasveer diwar par hai. - Zdjęcie jest na ścianie.

[Taswir diwar par he]

Shaveteean basin par hain. - Maszynki do golenia są na umywalce.

[Szejwtian bejsin par he]

Jug fridge par hai. - Słoik jest na lodówce.

[Dżag fridż par he]

Main Poland se hoon - Jestem z Polski. 

[Me Poland se hu]

Vo Islamabad se hai. - On/ona/ono jest z Islamabadu.

[Wo Islamabad se he]

Aap Pakistan se ho. - Ty jesteś z Pakistanu.

[Ap Pakistan se ho]

Ham is ghar se hain. - My jesteśmy z tego domu.

[Ham is gar se he]

Na zielono zaznaczono rzeczowniki w formie przypadku zależnego. Przyjrzyjcie się. Tłumaczenie w następnych postach.

Garść słówek - "w kuchni i w łazience"

W końcu jakiś nowy post, zapoznajcie się z rzeczami w kuchni i łazience. Pozdrawiam.


kitchen (m) [kiczen] - kuchnia
fridge (ż) [fridż] - lodówka
freezer (m) [frizer] - zamrażarka
oven (m) [owen] - piekarnik
chula (m) [cziula] - kuchenka, piecyk
cooker hood (m) [kuker hud] - okap
ges (ż) - gaz
celender (m) [selender] - butla gazowa
dishwasher (m) [diszłoszer] - zmywarka
washingmachine (ż) [łoszingmaszin] - pralka
micro (m) [majkro] - mikrofalówka
vaccum cleaner (m) [wakum kliner] - odkurzacz
sink (m) - zlew
tuti (ż) - kran
water filter (m) [łoter filter] - filtr do wody
bin (ż) - kosz na śmieci
gand (m) - śmieci
plate (ż) [plejt] - talerz
piala (m) - miska
kanta (m) - widelec
chamcha (m) [ciamcia] - duża łycha
chamach (ż) [ciamać] - łyżka stołowa
chamchi (ż) [ciamci] - łyżeczka
churri (ż) [cziuri] - nóż
glass (m) - szklanka
cup (m) [kap], mug (m) [mag] - kubek
pipe (m) [pajp] - słomka
jug (m) [dżag] - słoik
bottle (ż) [botl] - butelka
box (m) [boks] - pudełko
tokri (ż) - koszyk
tray (ż) [trej] - taca
pot (m) - garnek
handi (ż) - garnek z jedzeniem
pot dhakan (m) - pokrywka od garnka
pan (m) [pen] - patelnia
cooker (m) [kuker] - szybkowar
ketli (ż) - czajnik
pani (m) - woda
baraf (ż) - lód, śnieg
bellna (m) - wałek
jali (ż) [dżali] - sitko
daji (ż) [dadżi], napkin (m) - serwetka z materiału
paper (m) [pejper], tissue (m) [tiszu] - serwetka papierowa
table sheet (ż) [tejbl szit], table cover (m) [tejbl kower], table cloth (m) [tejbl kloth] - obrus
diningtable (m) [dajningtejbl] - stół jadalny
shelf (ż) [szelf] - blat, półka
shopper (m) [szoper] - torba na zakupy
cabin (m) [kabin] - szafka
wire (ż) [łajer] , tar (ż) - kabel
toilet (ż) [tojlet] - toaleta
bathroom (ż) [bathrum] - łazienka
geazer (m) [gizer] - boiler
heater (m) [hiter] - grzejnik
ac (m) [ejsi], air conditoner (m) [er kondiszoner] - klimatyzator
tub (ż) - wanna
kemod (ż), english seat (ż) [inglisz sit] - kibelek/muszla klozetowa
WC (m) [dabljusi], pakistani seat (ż) [pakistani sit] - pakistańska toaleta
shower (m) [szałer] - prysznic
basin (m) [bejsin] - umywalka
pocha (m) [pocza], mop (m) - mop
sabun (m) - mydło
shampoo (m) [szampu] - szampon
perfume (ż) [perfjum] - perfum
gel (ż) [dżel] - żel
lipstick (ż) [lipstik] - szminka
sponge (ż) [spandż] - gąbka
toothbrush (m) [tuthbrasz] - szczoteczka do zębów
toothpaste (ż) [tuthpejst] - pasta do zębów
shavetee (ż) [szejwti], razor (m) [rejzor] - maszynka do golenia
kangi (ż), kanga (m) - grzebień mały, grzebień duży
brush (m) [brasz] - szczotka, miotła
hairbrush (m) [herbrasz] - szczotka do włosów
toilet paper (m) [tojlet pejper],  tissue (m) [tiszu] - papier toaletowy
tolia (m) - ręcznik
hanger (m) [henger] - wieszak
istri (ż) [isztri] - żelazko
istri wala mez (ż) [isztri wala mez] - prasowalnica
mobile (m) [mobajl] - telefon komórkowy
telephone (m) [telefon] - telefon
camera (m) [kamera] - kamera, aparat
remote control (m) [remołt kontrol] - pilot

Tu i tam

Assalamu alaikum,

Dziś bardzo pożyteczne słówka: yahan [jaha] oraz vahan [waha]. Znaczą one odpowiednio tutaj (tu) i tam. Poużywajmy ich troszkę:

Yahan bohot thandak hai. [Jaha bohot thanda he.] - Tutaj jest bardzo zimno.
Vahan pencil hai. [Vaha pencil he.] - Tam jest ołówek.
Yahan aapke bacce hain. [Jaha apke bacze he.] - Tu są twoje dzieci.
Vahan vo fashioni kapre hain. [Waha wo faszioni kapre he.] - Tam są te modne ubrania.

Spróbujcie sami ułożyć kilka zdań z yahan oraz vahan. Ye asan hai!

Poćwiczmy przymiotniki (+ aur i bohot)

Asaalamu alaikum,

Jak zauważyliście w poprzednich postach życie zatruwały wam przymiotniki. Zatruwać je wam będą dalej bo teraz poćwiczymy sobie ich użycie.

Vo sabz ghar dilkash hai. [Vo sabz ghar dilkasz he]- Tamten zielony dom jest atrakcyjny. 
Zauważ, że przymiotniki możemy stosować z przodu lub z tyłu rzeczownika przez nie określanego.

Meri almari bohot purani aur lakri ki hai. [Meri almari bohot purani or lakri ki he] - Moja szafa jest bardzo stara i drewniana.
W tym zdaniu pojawiły się dwa nowe słowa aur [or] co znaczy "i" oraz bohot znaczące "bardzo". Przeanalizuj przykłady by zobaczyć jak prosto się ich używa.

Aapki chikni jild hai aur bal patle hain [Apki czikni dżild he or bal patle he] - Twoja skóra jest tłusta, a włosy są rzadkie. 
Aur może też znaczyć "a".

Nadia ki beti bohot shararti hai. [Nadia ki beti bohot szararti he] - Córka Nadii jest bardzo niegrzeczna. 
W zdaniu powyżej użyto formy przypadku zależnego (Nadia ki beti). Przypatrz się przymiotnikom w zdaniach poniżej.

Vo admi bohot mazbut, takatwar aur sohne hain. [Wo admi bohot mazbut, takatwar or sohne he] - Tamci faceci są silni, umięśnieni i przystojni.

Sharukh Khan mashhoor adakar hai. [Szarukh Khan maszhur adakar he] - Sharukh Khan to sławny aktor.

Ye fersh ganda hai. [Je fersz ganda he] - Ta podłoga jest brudna.

Meri hamsaiyana moti, bewaqoof aur bey-iman hain. [Meri hamsajana moti, bewakuf or bej-iman he] - Moje sąsiadki są grube, głupie i kłamliwe.

Kya ye uski apni chamre ki jacket hai? [Kja je uski apni czamre ki dżaket he?] - Czy to jest jego własna skórzana kurtka? 

Część przymiotników zmienia końcówkę zależnie od rzeczownika, którego określają. Są to przymiotniki zakończone literą -a. Jeżeli rzeczownik jest rodzaju męskiego liczby pojednynczej to taki przymiotnik nie zmienia formy i jest zakończony literą -a. Kiedy rzeczownik jest rodzaju żeńskiego przymiotnik zmienia końcówkę -a na -i. Rzeczownik rodzaju męskiego liczby mnogiej powoduje, że przymiotnik go określający zmienia końcówkę na literę -e. Spójrz na odmianę przymiotnika "gruby":
mota larka - gruby chłopiec
moti larki - gruba dziewczyna
mote larke - grubi chłopcy
moti larkian - grube dziewczyny

Przymiotniki zakończone inną literą niż -a nie zmieniają swojej formy np. przymiotnik "interesujący":

dilcasp admi - interesujący mężczyzna/mężczyźni
dilcasp aurat - interesująca kobieta
dilcasp auraten - interesujące kobiety

Zauważ, że dilcasp admi może wprowadzać w błąd czy chodzi nam o jednego mężczyznę czy o kilku, zwykle nie ma problemu z rozpoznaniem, gdyż wynika to z kontekstu zdania.

PS. Drewniany i skórzany to dwa ciekawe przymiotniki, które tak naprawdę nie są przymiotnikami. W Urdu drewniany znaczy z drewna, a skórzany ze skóry. Popatrz na użyte przykłady:
lakri ki almari - szafa z drewna (dosł. w ang. clozet of wood)
chamre ki jacket - kurtka ze skóry (dosł. w ang. jacket of leather)
Jak widać są to formy z przyimkiem "ka" zmienionym na "ki" zależnie od rzeczowników rodzaju żeńskiego almari oraz jacket. Jak pamiętacie rzeczowniki przed przyimkiem muszą zmienić formę na zależną. I tak właśnie tu jest.

Garść słówek - "różne przymiotniki"

Niniejszym przedstawiam najbardziej użyteczne przymiotniki w życiu codziennym:

accha - dobry                                                              mumkin - możliwy
bura - zły                                                                     namumkin - niemożliwy 
chota [chiota] - mały/krótki                                      tayz [teiz] - szybki
barra - duży                                                                ahistah [ahista] - powolny
lamba - wysoki/długi                                                  mazbut - silny
mota - gruby                                                               kamzoor - słaby
patla - szczupły/rzadki                                               sakht - twardy
kamzoor - chudy                                                         naram - miękki/delikatny
garra - gęsty                                                                murdah [murda] - martwy
seeda [sida] - prosty                                                    zindah [zinda] - żywy
tera - krzywy                                                               khush - szczęśliwy
khubsoorat [khubsurat] - piękny/ładny                   nakhush - nieszczęśliwy
pyara [pjara]- śliczny                                                 udaas - smutny
sohna - przystojny                                                      naraz - zły/rozgniewany 
badsoorat [badsurat]- brzydki                                  sust - leniwy 
khushkismat [khuszkismat] - szczęśliwy/taki          peela [pila] - blady
któremu sprzyja szczęście                                          thaka hua [thaka huła] - zmęczony
badkismat - nieszczęśliwy/taki  któremu nie           ajeeb [adżib] - dziwny
sprzyja szczęście                                                         mukhtalif - inny
gareeb [garib] - biedny                                              nanga - nagi                                       
ameer [amir]- bogaty                                                 bahadur - odważny
sasta - tani                                                                   bewaqoof [bewakuf] - głupi
mahenga - drogi                                                         samajdar [samadźdar] -
garam - gorący/ciepły                                                inteligentny/mądry
thanda - zimny                                                            imandan - szczery
bhuka - głodny                                                           bey-iman [bej-iman] - nieszczery
pyasa [pjasa] - spragniony                                        ehem/khas - ważny
meetha - słodki                                                           aam - nieważny
khata - kwaśny                                                           zalim - okrutny
karwa - gorzki                                                            mehfooz [mehfuz] - bezpieczny
namkeen [namkin] - słony                                         khatarnat - niebezpieczny
mirchi [mirczi] - ostry (o jedzeniu)                           mazahiyah [mazahija]- śmieszny
mazedar - smaczny                                                     maharban - uprzejmy/miły
badmaza - niesmaczny                                               shareef [szarif] - uprzejmy/
chup/khamosh [cziup/khamosz] - cichy                   łagodny/grzeczny (np. o
shor/uncha [szor/uncza] - głośny                              dżentelmenie)
wazni - ciężki                                                              darmiana - średni
halka - lekki                                                                khushi [khuszi] - miły/przyjemny
galat - fałszywy                                                           naramdil - szlachetny
sahi - prawdziwy                                                        purkashish [purkaszisz] - 
mushkil [muszkil] - trudny                                       atrakcyjny (o ludziach)
asan - łatwy                                                                 dilkash [dilkasz] - atrakcyjny
burra - stary (o ludziach)                                          (o rzeczach)
purana - stary (o rzeczach)                                       hasas - wrażliwy
jawan [dżawan] - młody                                            sabr - cierpliwy
naya [naja] - nowy                                                     saada - skromny, prosty
saaf - czysty                                                                dostanah [dostana] - przyjacielski
ganda - brudny                                                          hosheyar [hoszejar] - sprytny
badbudar - śmierdzący                                             zabardast - fantastyczny
sehatmand - zdrowy                                                  khas - specjalny
bemaar - chory                                                          asli - oryginalny
khusk - suchy                                                             mashoor [maszur] - sławny
geela [gila] - mokry                                                   fashioni [faszioni] - modny
chiknay [cziknaj] - oleisty, tłusty                             azad - niezależny
doghla - mieszany                                                      jangli [dżangli] - dziki
bharra hua [bhara huła] - pełny                              khushmizaj [khuszmizadż] -
khali - pusty                                                               czarujący
gahra [gehra] - głęboki                                             pagal - szalony
neem gahra [nim gehra] - płytki                              shararti - niegrzeczny
taiz [teiz] - ostry (np. o nożu)                                   kanjoos [kandżus] - skąpy
khurdra - tępy                                                           ziddi - uparty
behra - głuchy                                                            neend [nind] - śpiący
aandha/nabina - ślepy                                               takatwar - umięśniony
gunga - niemy                                                            nashei/aadi [naszei/adi] - uzależniony
ganja [gandzia] - łysy                                                borr - nudny
shadi-shudah [szadi-szuda] - żonaty/mężata          normal - normalny
gair shadi-shudah [rer szadi-szuda] - nieżonaty/   ekjasa/kitarah [ekdżasa/kitara] - 
niemężata                                                                   taki sam

djamma hua [dżamma huła] - zamrożony              balonwala - owłosiony
lakri (ka) - drewniany (z drewna)                           
chamra (ka) - skórzany (ze skóry)
aaramdy [aramdej]- komfortowy
basakun [bejsekun] - niekomfortowy

PS. Lista będzie na bieżąco aktualizowana o ile przypomni mi się coś nowego. Na początek warto zapamiętać tylko kilka przymiotników i się nimi posługiwać, a w miarę upływu czasu zwiększać zasób słownictwa.

Garść słówek - "kolory"

Witam w świecie kolorów,

rang - kolor
safed - biały
kala - czarny
surah, lal - czerwony
sabz, hara - zielony
nila - niebieski
pila - żółty
malta, khatta - pomarańczowy
kleji [kledżi] - brązowy
gulabi - różowy
jamun [dżamun], jamani [dżamni] - fioletowy
surmai, sleti - szary
sunehra - złoty
chandi [cziandi] - srebrny
halka - jasny
gehra - ciemny
rangdar - kolorowy

Apna czyli moje własne

Assalamu alaikum,

W Urdu coś mojego lub coś własnego to dwie różne rzeczy. Wypowiadając się: Ye mera ghar hai. [Je mera ghar he.] Możemy mieszkać w tym domu, lecz to nie jest nasza własność. Dopiero zdanie: Ye mera apna ghar hai. [Je mera apna ghar he.] pokazuje, że jesteśmy właścicielami tego domu.

Jak widać aby zaznaczyć, że coś jest nasze i tylko nasze używamy słówka apna. Popatrzmy na inne przykłady.

Ye aapka kamra hai. [Je apka kamra he.] - To jest twój pokój.
Ye aapka apna kamra hai. [Je apka apna kamra he.] - To jest twój własny pokój.


Ye uski kitab hai. [Je uski kitab he.] - To jest jego/jej książka.
Ye uski apni kitab hai. [Je uski apni kitab he.] - To jest jego/jej własna książka.


Ye hamari shelfs hain. [Je hamari szelfs he.] - To są nasze półki.
Ye hamari apni shelfs hain. [Je hamari apni szelfs he.] - To są nasze własne półki.

Apna zmienia się tak jak zaimki dzierżawcze. Końcówka zmienia się zależnie od rodzaju i liczby rzeczownika występującego za apna.

PS. Na życzenie czytelników pojawiła się polska wymowa w nawiasach kwadratowych.

Garść słówek - "rodzina"

Przedstawiam w niniejszym poście związki rodzinne (bez rodzajników, bo chyba każdy odróżni płeć):

rishtedar - krewny
ma/ammi/amma/mama - matka                           mamu - wujek (brat matki)
abu/abba/baba/papa - ojciec                                mami - ciocia (żona tegoż wujka)
bacce - dzieci                                                        hala - ciocia (siostra matki)
beta - syn                                                             halu - wujek (mąż tej ciotki)
beti - córka                                                          phuppo/phuppi - ciocia (siostra ojca)
bhai - brat                                                            phuppa - wujek (mąż tej ciotki)
behen - siostra                                                     taya - wujek (starszy brat ojca)
bhatija - bratanek                                                tayi - ciocia (żona tegoż wujka)
bhatiji - bratanica                                                chachu - wujek (młodszy brat ojca)
bhanja - siostrzeniec                                           chachi - ciocia (żona tegoż wujka)
bhanji - siostrzenica                                            cousin - kuzyn/kuzynka
nana - dziadek (od strony matki)                        behnoi - mąż siostry
nani - babcia (od strony matki)                           bhabi - żona brata  
dada - dziadek (od strony ojca)                          nand - siostra męża
dadi - babcia (od strony ojca)                             jeth - starszy brat męża
bivi - żona                                                           dewer - młodszy brat męża
shohar - mąż                                                       sali - siostra żony            
sas - teściowa                                                     sala - brat żony
susar - teść                                                         nandoi - mąż siostry męża
bahu - synowa                                                    jethani - żona starszego brata męża
damad - zięć                                                       dewerani - żona młodszego brata męża
pota - wnuk (od strony syna)                             hamzulf - mąż siostry żony       
poti - wnuczka (od strony syna)                         salehar - żona brata żony
navasa - wnuk (od strony córki)                        samdhi - ojciec męża/żony naszego dziecka
navasi - wnuczka (od strony córki)                    samdhan - matka męża/żony naszego dziecka
parnana - pradziadek (od strony matki)            parpota - prawnuk (od strony syna)
parnani - prababcia (od strony matki)              parpoti - prawnuczka (od strony syna)
pardada - pradziadek (od strony ojca)              parnavasa - prawnuk (od strony córki)
pardadi - prababcia (od strony matki)              parnavasi - prawnuczka (od strony córki)

PS. Jak widać Pakistańczycy skomplikowali sprawę nieziemsko, być może, że związki rodzinne stanowią tam ważny element życia codziennego. Nie wiem również czy na dalszych krewnych nie ma czasem jakichś osobnych określeń. Mam nadzieję, że to Wam wystarczy ;-)

Dziwne Urdu przypadki

Nawiązując do poprzedniego posta trzeba temat bardziej rozwinąć. Zacznijmy od tego, że w Urdu wyróżniamy jako tako 3 przypadki. Będzie to mianownik, wołacz i cała reszta. Mianownik i wołacz są przypadkami niezależnymi, natomiast rzeszta to jeden wielki przypadek zależny. Mianownik łatwo rozpoznać. Zapamiętajmy, że jest to po prostu podmiot zdania. O rzeczownikach było już sporo, wszystkie występowały w formie mianownika, np: 

Meri bivi khubsoorat hai. - Moja żona jest piękna. ("żona" jest mianownikiem)
Main sust hoon. - Jestem leniwy/a. ("ja" jest mianownikiem)

Skupmy się teraz na przypadku zależnym. W polskiej gramatyce ta cała rzeszta przypadków nazywa się dopełnieniem zdania. Rzeczownik w takim przypadku jest obiektem. W Urdu występuje on zawsze tam gdzie za rzeczownikiem pojawia się przyimek.

Ok, sporo tej teorii, zabierzmy się za odmianę. Poniżej zamieszczono przykadowe rzeczowniki (larka/larki - chłopiec/dziewczyna, ghar - dom, mez - stół) w formie mianownika i i w formie przypadku zależnego.

Dla rodzaju męskiego:

                              przypadek niezależny                        przypadek zależny

                                    mianownik                         

   liczba                           larka                                                 larke

pojedyncza                     ghar                                                   ghar

   liczba                           larke                                                 larkon

  mnoga                          ghar                                                  gharon

Dla rodzaju żeńskiego:

                              przypadek niezależny                        przypadek zależny

                                    mianownik                         

   liczba                           larki                                                  larki

pojedyncza                     mez                                                    mez

   liczba                           larkian                                             larkion

  mnoga                          mezen                                               mezon

Łatwo zauważyć prostą zasadę konstrukcji rzeczowników w formie przypadku zależnego. W liczbie pojedynczej rodzaju męskiego u rzeczowników zakończonych literą -a zamieniamy ją na literę -e. Rzeczowniki zakończone inną literą niż -a pozostają bez zmian. W liczbie mnogiej rzeczowników męskich zakończonych literą -e zamieniamy ją na końcówkę -on. Do pozostałych rzeczowników po prostu dodajemy końcówkę -on.

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego w liczbie pojedynczej po przejściu do formy przypadku zależnego nie zmianiają się. Natomiast w liczbie mnogiej rzeczowniki zakończone końcówką -an zamieniają ją na końcówkę -on, a rzeczowniki zakończone końcówką -en przekształcają ją w końcówkę -on.

No to wróćmy do lekcji: "Przyimek"ka"". Tam w każdym zwrocie przyimek występował za rzeczownikiem. Wtedy jeszcze nikt nie zdawał sobie sprawy z tego, że te rzeczowniki zapisane zostały w formie przypadku zależnego. Oczywiście w poprzednim poście wybrane zostały specjalnie takie rzeczowniki, które nie zmieniają formy, żeby nie wzbudzic podejrzeń, że coś jest nie tak. A więc na koniec przytoczę parę przykładów dla rozjaśnienia sytuacji:

kamre ki diwar - ściana pokoju

larkon ki pencils - ołówki chłopców

kitabon ke vork - strony książek

pode ka gamla - donica rośliny

almari ki draaz - szuflada szafy

Przyimek "ka"

Assalamu alaikum,

Dzisiaj będzie krótki wstęp do przyimków, które w Urdu wystepują w przeciwieństwie do języka polskiego za rzeczownikiem. Pierwszym przyimkiem będzie ka. Ka jest specyficzne gdyż w naszym języku ciężko je znaleźć, a przynajmniej w postaci osobnego słowa. W języku angielskim znaleźć je już łatwiej. Kryje się ono tam pod postacią 's lub of. 

Ka wyraża posiadanie czegoś w czym przypomina nam zaimki dzierżawcze z poprzedniej lekcji :"Zaimki dzierżawcze (moje, twoje ...)". Spójrz na przykłady:

"Ka"

Asim ka sofa - sofa Asima

Maria ka laptop - laptop Marii

bed ka gadda - materac łóżka

Przyimek ka zależy od rzeczownika występującego za nim. Ka może przyjmować formy ki oraz ke. Powyżej wszystkie rzeczowniki były rodzaju męskiego liczby pojedynczej. w takim przypadku ka pozostaje ka. Jeżeli za przyimkiem rzeczownik jest rodzaju żeńskiego liczby pojedynczej lub mnogiej wtedy ka staje się ki. 

"Ki"

larki ki copy - zeszyt dziewczyny

Adam ki gharian - zegary Adama

kitab ki sheet - kartka książki

Ke występuje jeżeli rzeczownik za przyimkiem jest rodzaju męskiego liczby mnogiej.

"Ke"

Sonia ke lamps - lampy Sonii

admi ke kamre - pokój mężczyzny

meri bivi ke shishe - lustra mojej żony

PS. Pewnie zauwazyliście, że lampy w liczbie mnogiej to lamps, tak jak w języku angielskim. A więc zasada do zapamiętania: rzeczowniki zapożyczone z angielskiego formułują liczbę mnogą jak w języku angielskim czyli dodają s na końcu wyrazu.

Garść słówek - "w pokoju"

Z racji tego, że co chwilę pojawiają sie nowe słówka posegreguję je w odpowienie działy. Dzisiejszy dział to rzeczy w pokoju. W nawiasach zaznaczono odpowiedni rodzaj rzeczownika.

kamra (m.) - pokój                        parda (m.) - zasłona
chat (ż.) - sufit                               pankha (m.) - wiatrak, wentylator
fersh (ż./m.) - podłoga                   furniture (m.) - meble
diwar (ż.) - ściana                          shelf (ż.) - półka
lamp (m.) - lampa                          ghari (ż.) - zegar
khirki (ż.) - okno                           guldan (m.) - wazon
darwaza (m.) - drzwi                      draaz (ż.) - szuflada
bed (m.) - łóżko                             phul (m.) - kwiat
almari (ż.) - szafa                           poda (m.) - roślina
mez (ż.) - stół                                 gamla (m.) - donica
sofa (m.) - sofa                              photo, tasveer (ż.) - zdjęcie
kursi (ż.) - krzesło                         painting (ż.) - obraz
shisha (m.) - lustro                        frame (ż.) - ramka, rama
kalin (ż.) - dywan                           sarhana (m.) - poduszka
computer (m.) - komputer             bedsheet, bedcover (ż.) - prześcieradło
laptop (m.) - laptop                        razai (ż.) - kołdra
tv (m.) - telewizor                           kambal (m.) - koc
light, batti (ż.) - światło                  chader (ż.) - nakrycie, pościel
bulb (m.) - żarówka                        socket, switch (m.) - gniazdko elektryczne, 
                                                        przełącznik
energy saver (m.) - żarówka          kitab (ż.) - książka
energooszczędna                            copy (ż.) - zeszyt
pen (ż.) - długopis                           vork (m.) - strona
pencil (ż.) - ołówek                         sheet (ż.) - kartka
rubber (m./ż.) - gumka                   foot (m.) - linijka
sharpener (ż.) - temperówka         mattress, gadda (m.) - materac
heater (m.) - kaloryfer

PS. Zauważ, że wiele słów jest identycznych jak w języku angielskim. To znacznie ułatwia sprawę, czyż nie?

Zaimki dzierżawcze (moje, twoje ...)

Dziś poznamy zaimki dzierżawcze, czyli odpowiedniki w Urdu słów moje, twoje itp. Poniżej wypisane zostały zaimki osobowe i odpowiadające im zaimki dzierżawcze.

Rodzaj męski, liczba pojedyncza

main - mera - mój                         ham - hamara - nasz

aap - aapka - twój                         aap - aapka - wasz

ye/vo - iska/ uska - jego, jej         ye/vo - inka/unka - ich

Zaimki dzierżawcze znajdujące się powyżej to zaimki dla rodzaju męskiego. Użycie odpowiedniego zaimka wiąże się ze znajomością rodzaju i liczby rzeczownika, którego ten zaimek opisuje.

Przypatrzmy się rzeczownikom rodzaju męskiego liczby pojedynczej:

mera naam - moje imię

uska shohar - jej mąż

hamara ghar - nasz dom

Zaimki dzierżawcze dla rodzaju żeńskiego tworzymy zamieniając końcówkę -a na literę -i.

Rodzaj żeński, liczba pojedyncza

main - meri - moja                        ham - hamari - nasza

aap - aapki - twoja                       aap - aapki - wasza

ye/vo - iski/ uski - jego, jej          ye/vo - inki/unki - ich

Przykłady:

meri kitab - moja książka

aapki beti - twoja(wasza) córka

unki amma - ich matka

Zaimki dzierżawcze liczby mnogiej dzielimy również na dwa rodzaje: męski i żeński. Zaimki żeńskie pozostają bez zmian w liczbie mnogiej, natomiast zaimki męskie zamieniają końcówkę -a na literę -e.

Rodzaj męski, liczba mnoga

main - mere - moi                        ham - hamare - nasi

aap - aapke - twoi                       aap - aapke - wasi

ye/vo - iske/ uske - jego, jej       ye/vo - inke/unke - ich

Przykłady:

mere larke - moi chłopcy

aapke kamre - twoje(wasze) pokoje

Rodzaj żeński, liczba mnoga

main - meri - moje                       ham - hamari - nasze

aap - aapki - twoje                       aap - aapki - wasze

ye/vo - iski/ uski - jego, jej          ye/vo - inki/unki - ich

Przykłady:

meri betian - moje córki

hamari behenen - twoje(wasze) siostry

PS. Pamiętaj! W tych konstrukcjach płeć rozmówcy nie ma wpływu na ostateczny wygląd zwrotu. Zaimki dzierżawcze zależą wyłącznie od rzeczownika występującego za nimi.

Rzeczowniki - ich rodzaje oraz liczby

W Urdu wyróżniamy dwa rodzaje: męski i żeński. 

Rzeczowniki męskie, zwykle kończą się literą -a. Np. larka - chłopiec, kamra - pokój, darwaza - drzwi.

Są jednak takie rzeczowniki męskie które kończą się na inne litery, np. ghar - dom, aadmi - mężczyzna.

Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zwykle kończą się literą -i. Np. larki - dziewczyna, khirki - okno, kursi - krzesło.

Istnieje jednak wiele wyjątków. Np. kitab - książka, aurat - kobieta, amma - matka.

Zauważ, że słowo aadmi kończy się literą -i, a jest rodzaju męskiego. Tak samo przedstawia się sytuacja z żeńskim słowem amma, które kończy się literą -a. Te słowa nie powinny sprawiać problemów z określeniem rodzaju, gdyż nie ma innej możliwości jak aadmi - mężczyzna musi być rodzaju męskiego, a amma - matka rodzaju żeńskiego.

Liczbę mnogą rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych literą -i tworzymy zamieniąjac końcówkę -i na literę -e.

larka - chłopiec - larke - chłopcy

kamra - pokój - kamre - pokoje

darwaza - drzwi - darwaze - drzwi (więcej niż jedne)

Pozostałe rzeczowniki rodzaju męskiego nie ulegają zmianie przechodząc w liczbę mnogą.

ghar - dom - ghar - domy

aadmi - mężczyzna - aadmi - mężczyźni

Liczbę mnogą rzeczowników żeńskich zakończonych literą -i tworzymy dodając do wyrazu końcówkę -an.

larki - dziewczyna - larkian - dziewczyny

khirki - okno - khirkian - okna

kursi - krzesło - kursian - krzesła

Liczbę mnogą pozostałych rzeczowników rodzaju żeńskiego tworzymy dodając końcówkę -en.

kitab - książka - kitaben - książki

aurat - kobieta - auraten - kobiety

amma - matka - ammaen - matki

Wymawiając rzeczowniki rodzaju żeńskiego w liczbie mnogiej -n pomijamy.

PS. Nie ma jasnej reguły na to jaki rzeczownik będzie jakiego rodzaju. Przy uczeniu się słówek najlepiej zapamiętywać od razu ich rodzaj.

Tu, tum i aap, czyli wypowiadajmy się należycie

Zwracając sie do drugiej osoby możemy wyrażać się na trzy sposoby: tu, tum oraz aap. Wszystkie te zaimki znaczą ty. A tum i aap dodatkowo wy.

Tu używamy gdy zwracamy się do tylko jednej osoby. Jest to zaimek obecnie bardzo rzadko używany. Możemy się nim posługiwać tylko i wyłącznie jeżeli nasz związek z rozmówcą jest intymny lub jeżeli chcemy być bardzo niegrzeczni.

Tum możemy używać do jednej bądź kilku osób a czasownik występujacy za tum przybiera formę mnogą. Tum przydaje się częściej niż tu, zwłaszcza w rozmowach z bliskimi przyjaciółmi lub rodziną, która nie będzie nam miała tego za złe.

Aap to zaimek który możemy stosować najbezpieczniej. Okazuje on respekt rozmówcy oraz naszą uprzejmość. Polecam posługiwać się aap w każdej sytuacji, a wtedy napewno nie wyjdziemy na osoby niestosowne. Aap używamy do jednej bądź kilku osób, a czasownik występujący za aap przybiera formę mnogą.

Przestudiujmy jeszcze raz czasownik HONA.

Main hoon - Ja jestem               Ham hain - My jesteśmy

Tu hai - Ty jesteś                        Tum ho - Wy jesteście

Ye, vo hai - On, ona, ono jest     Aap hain - Wy jesteście

                                                    Ye, vo hain- Oni, one są

Przykłady:

Tu meri jaan hai. - Ty jesteś moim kochaniem.

Tum khubsoorat larki ho. - Ty jesteś piękną dziewczyną.

Tum khubsoorat larkian ho. - Wy jesteście pięknymi dziewczynami.

Amir Sahib, aap khush admi hain. - Amir Sahib, ty jesteś szczęśliwym mężczyzną.

Aap Pakistani hain? - Czy wy jesteście Pakistańczykami?

PS. W całym blogu będę używać tylko i wyłącznie zaimka aap, zarówno do drugiej osoby liczby pojednynczej jak i mnogiej. W poprzednich postach można było zauważyć pewną rozbieżność. A mianowicie, w drugiej osobie liczby pojedynczej używane było aap ho, zamiast aap hain. W urdu używanym na codzień występują pewne modyfikacje języka. Pakistańczycy są zdania, że w ich kraju nikt nie mówi czysto w urdu i zapewniają mnie, że taka konstrukcja jest jak najbardziej poprawna. Mi to na rękę, bo mogę łatwo rozróżnić obie formy: aap ho - dla liczby pojedynczej oraz aap hain - dla liczby mnogiej.

Czy jesteś Pakistańczykiem? - Pytania i przeczenia

Wiesz już jak tworzyć proste zdania o sobie i o innych ludziach. Przypomnijmy sobie jedno z nich:

Main Pakistani hoon. - Ja jestem Pakistańczykiem.

Pytania tworzy się bardzo łatwo, spójrz:

Aap Pakistani ho? - Ty jesteś Pakistańczykiem?

Często przy takich pytaniach z przodu dodaje się Kya? czyli Co?. Takie zdanie będzie wygladało nastepująco:

Kya, aap Pakistani ho? - Co, ty jesteś Pakistańczykiem?

Obie formy sa jak najbardziej poprawne. Odpowiedź na zadane pytanie może być twierdząca, lub przecząca:

Ji haan, main Pakistani hoon. - Tak, ja jestem Pakistańczykiem.

Ji nehi, main Pakistani nehi hoon. Main Polish hoon. - Nie, ja nie jestem Pakistańczykiem. Ja jestem Polakiem.

Czasem, kiedy sens zdania jest jasny omijamy zaimek osobowy:

Aap Pakistani ho? Ji nehi, Polish hoon. - Ty jesteś Pakistańczykiem? Nie, jestem Polakiem.

PS. Ji haan oraz Ji nehi znacza odpowiednio tak i nie. Mówiąc możemy używać ich skróconych wersji: haan i nehi. Będąc jednak w towarzystwie osób starszych warto używać pełnych zwrotów lub wersji ji oraz nehi. Ji wyraża więcej szacunku niż haan. Urdu jest językiem, gdzie używa się wielu słów nadających respekt naszemu rozmówcy.

To i tamto

Asalamu alaikum,

Wcześniej wspomniane były trzecie osoby liczby pojedynczej i mnogiej jako ye i vo. Ye używamy do formułowania zdań o rzeczach, które znajdują się blisko, a vo o rzeczach, które znajduja się daleko. Spójrz poniżej by zobaczyć znaczenie tych słów.

ye - to, ta, ten, te, ci
vo - tamto, tamta, tamten, tamte, tamci

Przykłady:

Ye dilcasp larkiyan hain. - Te dziewczyny są interesujące.
Vo acche bacce hai. - Tamto dziecko jest dobre.
Ye bara ghar hai. - Ten dom jest duży. (To jest duży dom.)
Vo mashur larke hain. - Ci chłopcy są sławni.
Ye asan hai. - To jest łatwe.

Pytania:

Ye kya hai? - Co to jest?
Vo kya hai? - Co tamto jest? (chodzi o rzeczy znajdujące sie dalej)

Odpowiedzi:

Ye billi hai. - To jest kot.
Vo meri betian hain. - Tamte są moje córki.

PS. Mam nadzieję, że nie wygląda to zbyt trudno. Ogólnie zasada jest podobna jak w języku angielskim:

ye - this, these
vo - that, those

Czasownik BYĆ

W urdu podobnie jak w języku polskim czasownik być odmienia się we wszystkich osobach. Forma bezokolicznikowa tego czasownika to hona.  

ja jestem - main hoon                  my jesteśmy - ham hain

ty jesteś - aap ho                         wy jesteście - aap hain
on, ona, ono jest - ye/vo hai        oni, one są - ye/vo hain

W trzeciej osobie w zależności czy osoba znajduje sie blisko czy daleko używamy odpowiednio ye i vo. Poza tym w trzeciej osobie nie ma rozróżnienia na płeć o tym należy wnioskować z kontekstu wypowiedzi.

Poprzednio nauczyliśmy się przydatnych zwrotów takich jak np. Main theek hoon.
Dosłownie znaczy to: Jestem w porządku.
Pojawiło się tam też następujące zdanie:
Mera naam Amir hai. - Moje imię jest Amir.

Spójrz na inne przykłady:
(Ja) Jestem Pakistańczykiem - Main Pakistani hoon.
(Ty) Jesteś piękna. - Aap khubsoorat ho.
Oni są daleko. - Vo dur hain.
Urdu jest łatwe. - Urdu asan hai.
(My) Jesteśmy szczęśliwi. - Ham khush hain.

PS. Pamiętaj, że w urdu tak jak w języku angielskim w większości przypadków używamy zaimków osobowych wyrażając każde zdanie. Zaimki osobowe w drugiej osobie liczby pojedynczej mogą występować w trzech formach. Więcej na ten temat w poście: "Tu, tum i aap, czyli wypowiadajmy się należycie".

Przedstawmy się

W kulturze muzułmańskiej normalnym zwrotem oznaczajacym dzień dobry jest assalamu alaikum, co dosłownie znaczy "niech pokój będzie z tobą". Zwrotu tego używamy niezależnie od pory dnia. Jako odpowiedź tego zwrotu usłyszymy walaikum assalam czyli "niech pokój również będzie z tobą".

Skoro już przywitaliśmy się uprzejmie, to spytajmy się teraz naszego rozmówcę o samopoczucie. Najprostszym zwrotem jest Kya haal hai? co znaczy Jak się masz? Odpowiedź mam się dobrze to main theek hoon.

Zapytajmy się nowo poznanej osoby o imię.  

Aapka naam kya hai? - Jak masz na imię?

Mera naam Amir hai. Aur aapka? - Mam na imię Amir. A ty?

Mera naam Robert hai. - Mam na imię Robert.

Po tej krótkiej konwersacji pożegnamy się. Do widzenia w Urdu znaczy khuda hafiz, co może być tłumaczone jako: "niech Bóg Ciebie chroni", innymi słowy "idź z Bogiem". Często jednak słyszymy inny zwrot na do widzenia popularny w Pakistanie: Allah hafiz, a znaczenie jego jest identyczne jak khuda hafiz.

P.S. Zauważ, że słowa w Urdu pisane są inaczej niż czytamy w języku polskim i np. Aapka naam kya hai? przeczytamy jako Apka nam kja he? Przyda się tutaj podstawowa znajomość języka angielskiego gdyż nie chcę tutaj zmieniać każdego wyrazu. Ewentualne wyjaśnienia w komentarzach.